2.Hafta

Ders: Göstergebilim ve Çözümlemeleri:

Konu:  Pierce'ın göstergesi olan ikon, index ve sembol.

 Görsel Gösterge (İkon)

 İlk olarak ikonlar, dil kullanmadan bilgi ve iletileri aktaran görsel araçlardır. Gösteren ile gösterilen arasında neden ilişkisi değil benzerlik ilişkisi vardır. Resim, heykel, fotoğraf, bir kişinin portresi vb. 

 “İlk olarak Benzerlik [Likenesses] ya da benim dile getirdiğim biçimiyle görüntüsel gösterge, kendi içinde benzeyebildiği kadar nesnesine benzer” (Peirce, 1984: 460-461)  

 Simge (Sembol)

 Bir toplumda gösteren ile gösterilen arasında sürekliliğini koruyan, uzlaşımsal ve genellikle nedensiz ilişkiye dayanan görsel biçimdir. Uzlaşmaya bağlı olarak soyut ve sayılamayan, tek bir gösterilene göndermede bulunan görsel biçimdir. 

Pierce göre sembol ; “Sembol, temsil niteliği tam olarak yorumlayanına bağlı olan göstergedir” (Peirce, 1984: 274)

» Zeytin dalının barışı çağrıştırması,
» Kum saatinin zamanı çağrıştırması,
» kalbin aşkı ve sevgiyi çağrıştırması,
» Terazinin adaleti çağrıştırması birer simgedir.
» Leblebi Çorum’un, horoz Denizli’nin, ters lale ise Hakkâri’nin simgesi yani sembolüdür.
» Bayrak ülkeler için bağımsızlığın ve devlet olmanın sembolüdür

 

  İndex 

  Son olarak index, gerçekliği çağrıştıran, zihinde var olan gerçeklik ile ilişkilidir. 

Pierce göre tanımı şöyledir ; “Bir belirti, nesnesi ortadan kalktığı zaman onu gösterge yapan niteliklerini kaybeden bir göstergedir” (Peirce, 1984: 304). 

  İndex rastlantısal değildir, neden-sonuç ilişkisi vardır. Örneğin, halsiz ve öksüren birini gördüğümüzde aklımıza direkt hasta olduğu gelir. Veya bir başka örnek olarak markaların logoları vardır. Kimileri harf, kimileri nesne, kimileri ise hayvansal figür bulundurur.  

       

       

 Bu logoları gördüğümüzde hepimizin aklına mağaza ya da bir banka gelmektedir. Ancak bunlar sadece hayvan figürleridir. Bu logoları gördüğümüzde aklımıza markaların gelmesi index olarak tanımlanır.